ارزیابی ژنتیکی سخت زایی و ارتباط آن با صفات تولیدی و تولید مثلی در گاوهای هلشتاین ایران

هدف اصلی این تحقیق، برآورد پارامترهای ژنتیکی صفت سخت زایی و ارتباط ژنتیکی آن با صفات تولیدی و تولید مثلی در گاوهای هلشتاین ایران بود. بدین منظور، داده های مربوط به سال های 1390- 1370، از مرکز اصلاح نژاد دام کشور تهیه شد که پس از ویرایش شامل 831,132 رکورد از نحوه ی زایش تلیسه ها (نمره سخت زایی)، 203,183 رکورد صفات تولید شیر شامل تولید شیر تصحیح شده برای 305 روز، تولید چربی شیر تصحیح شده برای 305 روز و تولید پروتئین شیر تصحیح شده برای 305 روز، و 199,129 رکورد صفات تولیدمثلی شامل روزهای زایش تا اولین تلقیح (dfs)، روزهای باز (do) و فاصله-ی بین دو زایش (ci) بود. از مدل های خطی و آستانه ای حیوانی به صورت تک متغیره و دو متغیره برای آنالیز صفات استفاده شد. از روش بیزی و نمونه گیری گیبس برای آنالیز آستانه ای استفاده گردید. به طورکلی، وراثت پذیری سخت زایی در مدل های خطی (اعم از تک متغیره و دو متغیره)، 001/0 تا 0316/0 برای اثرات مستقیم و 0004/0 تا 002/0 برای اثرات مادری برآورد شد. این مقادیر وراثت پذیری در مدل آستانه ای بزرگ تر بود و 056/0 تا 081/0 برای اثرات مستقیم، و 018/0 برای اثرات مادری برآورد گردید. همبستگی ژنتیکی بین اثرات مستقیم و مادری سخت زایی در مدل های مختلف، 36/0- تا 45/0- به دست آمد. همبستگی ژنتیکی بین اثرات مستقیم سخت زایی و صفات تولیدی در آنالیزهای مختلف، از 98/0- در تجزیه با تولید شیر، تا 023/0 در تجزیه با تولید چربی شیر به دست آمد. این همبستگی برای سخت زایی و صفات تولیدمثلی، در مدل های مختلف، نزدیک به صفر (منفی) بود. با توجه به همبستگی منفی بین اجزای مستقیم و مادری سخت زایی، استفاده از یک شاخص انتخاب می تواند در جهت افزایش بهره وری هر دو جزء مستقیم و مادری سخت زایی مفید باشد. همبستگی ژنتیکی منفی بین اثرات مستقیم سخت زایی با تولید شیر و پروتئین شیر، نشان دهنده ی کاهش عملکرد تولیدی حیوان، بعد از بروز سخت زایی است. همچنین، نتایج نشان دهنده ی اهمیت واریانس محیطی و مدیریت گله برای صفت سخت زایی و صفات تولیدمثلی، برای حصول بهبود عملکرد حیوان است.